Rekenen automatiseren

Wat is rekenen automatiseren

Een vaardigheid inoefenen tot het bijna automatisch gaat, wordt automatiseren genoemd. Als jij 3+4 ziet, dan zie je direct 7. Dat komt omdat je deze som geautomatiseerd hebt. Automatiseren is erg belangrijk voor de verdere rekenontwikkeling.

Het duurt enkele maanden voordat je een oefening volledig geautomatiseerd hebt. Daarom worden deze bewerkingen vaak herhaald, soms tot vervelens toe.

Wanneer is een som geautomatiseerd

Goede vraag! Hier is geen eenduidig antwoord voor.

Meestal wordt de snelheid gebruikt om te meten of een oefening geautomatiseerd is. In het gemeenschapsonderwijs in België krijgt een leerling bijvoorbeeld 3 seconden.

Merk wel op dat hoe je antwoordt (intypen, opschrijven of opzeggen) een grote invloed heeft op de tijd.

Vaak wordt er nog de onderverdeling gemaakt tussen automatiseren en memoriseren. Bij het automatiseren gebruik je nog een eventuele tussenstap en zit je rond de 5s per oefening. Als je een oefening gememoriseerd hebt, kan je deze oplossen in 2s. De oefening is dan parate kennis en je hebt geen tussenstap meer nodig.

Binnen Automatus wordt er bewust gebruik gemaakt van het begrip automatisatieproces. Oefeningen automatiseren is vaak een proces van enkele maanden. Je wordt niet plots wakker en hebt de maaltafels geautomatiseerd.

Stap voor stap word je sneller, met als doel op het einde van de rit de oefeningen zo vlot te kunnen, dat je ze ‘uit het hoofd’ kan. Memoriseren kan gezien worden als het ‘eindstation’ van het automatisatieproces.

Naast de snelheid, is het erg belangrijk om tijdens het automatisatieproces voldoende in te zetten op het getalbegrip en de onderlinge relaties van de getallen en hun antwoorden.

Wat zegt de overheid

In de Vlaamse onderwijsdoelen wordt er gesproken over het in staat zijn om onmiddellijk het juiste resultaat te kunnen geven (1.10).

Kerndoel 27 van het primair onderwijs in Nederland stelt dat de basisbewerkingen met gehele getallen tot 100 snel uitgevoerd moeten kunnen worden. Optellen en aftrekken tot 20 en de tafels dienen vanbuiten gekend te zijn.

Onmiddellijk, snel en vanbuiten vertellen alle drie dat er een bepaalde vlotheid ontwikkeld dient te worden, zonder hier concrete doelstellingen aan te koppelen. Het belang van automatiseren wordt hiermee wel onderstreept.

Het belang van rekenen automatiseren

Gebeurt het soms dat het scherm van je computer bevriest? Hij niet meer reageert en de applicaties beginnen te crashen.

Je kent het wel.

Op dat moment zit het werkgeheugen van je computer overvol.

Net zoals computers, hebben mensen een beperkt werkgeheugen. Het is een tijdelijke opslagplaats voor actieve denkprocessen. Als deze opslagplaats vol geraakt, wordt er gesproken over cognitieve overbelasting.

Automatiseren is cruciaal om je werkgeheugen niet te overbelasten. Hoe vaker je een oefening maakt, hoe minder werkgeheugen hiervoor nodig is. Hierdoor blijft er voldoende ruimte vrij voor nieuwe, complexere opgaven.

Het doel van automatiseren

Je werkgeheugen zo min mogelijk belasten.

Sneller worden is vooral een positief gevolg van het automatiseren.

Uitdagingen

Voor leerlingen is de grootste uitdaging om gemotiveerd te blijven tijdens het, vaak lange, automatisatieproces. Tijdens het automatisatieproces worden ze vooral sneller, maar die vooruitgang is vaak niet zichtbaar.

Voor leerkrachten zijn er twee uitdagingen: voldoende oefenmateriaal voorzien en de leerlingen opvolgen.

95% van de leerkrachten voorziet extra oefenmateriaal bovenop de methode en hier kruipt best wel wat tijd in. Weten wie welke bewerkingen al geautomatiseerd heeft, is onbegonnen werk zonder een specifieke applicatie.

5 Tips om rekenen te automatiseren

Zorg voor voldoende variatie
Maak de vooruitgang zichtbaar
Zorg dat de focus ligt op het aantal gemaakte oefeningen (zeker bij spelvormen)
Competitie tegen zichzelf motiveert
Elke dag 10 minuten werkt beter dan elke week een uur